Główny Inspektor Sanitarny, dr Paweł Grzesiowski, poinformował 20 lipca 2025 r., że u starszej kobiety ze Stargardu (woj. zachodniopomorskie) dwukrotnie wykryto bakterię Vibrio cholerae, sprawczą cholery. Kobieta cierpiała na ciężką biegunkę, odwodnienie, a także niewydolność nerek, co wymagało dializowania. Została przewieziona do szpitala zakaźnego w Szczecinie i pozostaje w izolacji.
W jakim stanie jest pacjentka?
Pacjentka jest w stanie średnim, stabilnym, a jej życie nie jest zagrożone. Oczekiwana jest odpowiedź na pytanie, czy bakteria produkuje toksyny chorobotwórcze, co pozwoli potwierdzić lub wykluczyć rozwinięcie się choroby cholery.
Na kwarantannę domową skierowano 26 osób mających bezpośredni kontakt z pacjentką, a nadzorem sanitarnym objęto łącznie co najmniej 85 osób. Zawieszono przyjęcia pacjentów na oddziale w Stargardzie oraz wprowadzono dezynfekcję i zakaz odwiedzin.
Jakie są objawy cholery?
Cholera to ostra choroba przewodu pokarmowego, wywołana przez bakterię Vibrio cholerae. Do zakażenia dochodzi często przez spożycie skażonej wody lub żywności, co wpisuje się w typową drogę fekalno‑oralną – bakteria przenika z kałem do organizmu poprzez zanieczyszczoną wodę czy pokarm.
Typowe objawy obejmują:
- gwałtowną, wodnistą biegunkę (tzw. „przecinkowiec cholery” lub „rice‑water stool”) – klarowna, jasna, czasem z mułem lub śluzem
- silne wymioty
- szybką utratę płynów i elektrolitów – odwodnienie, osłabienie, zawroty głowy, bóle mięśni, szybkie bicie serca
W ciężkich przypadkach skóra staje się chłodna i poszarzała, oczy zapadają się, a może dojść do wstrząsu, niewydolności nerek, a nawet śmierci w ciągu kilku godzin.
Znaczna część zakażonych może być bezobjawowa – takie nosiciele nadal wydalają Vibrio cholerae i mogą nieświadomie zanieczyszczać inną osobę, przy braku wystarczających warunków sanitarno‑higienicznych, zwłaszcza jeśli defekacja i gospodarka wodno‑kanalizacyjna są zawodne.
Choroba bywa częstsza w miejscach o nieskutecznej infrastrukturze wodno‑kanalizacyjnej, przede wszystkim w ciepłej strefie klimatycznej, gdzie ciepła i wilgoć sprzyjają namnażaniu się Vibrio cholerae w powierzchniowych wodach.
Jak chronić się przed cholerą?
Aby zminimalizować ryzyko zakażenia bakterią Vibrio cholerae, warto zastosować sprawdzone zasady z zakresu higieny i profilaktyki zdrowotnej:
Higiena podczas przygotowywania żywności – dokładne mycie rąk przed i po kontakcie z surowymi produktami to podstawa. Higiena rąk ogranicza ryzyko przeniesienia bakterii przy gotowaniu czy nakładaniu potraw.
Mycie owoców i warzyw – produkty spożywcze powinny być dokładnie spłukane w czystej lub przegotowanej wodzie; warto także obierać te, które to umożliwiają.
Woda butelkowana lub po wcześniejszym przegotowaniu to podstawa – unikanie lokalnej wody źródlanej bez przegotowania, w szczególności w obszarach o słabej infrastrukturze.
Unikanie surowych produktów spożywczych oraz unikanie lokalnych sprzedawców żywności, u których nie wiadomo, czy przestrzegają zasad sanitarnych.
Środki ochrony osobistej – w rejonach wysokiego ryzyka warto korzystać z rękawiczek jednorazowych i środków dezynfekcyjnych, szczególnie przy kontakcie z wodą lub przedmiotami mogącymi być zanieczyszczone.
Szczepionka przeciwko cholerze – osób podróżujących do terenów endemicznych powinny sprowadzić informację i rozważyć przyjęcie szczepionki. Schemat szczepienia zwykle obejmuje dawkę kilka dni przed wyjazdem (np. 10 dni w przypadku szczepionki Vaxchora).
Warto korzystać tylko z wody i żywności przygotowanej w bezpiecznych warunkach – dobre warunki sanitarno-higieniczne i sprawna infrastruktura wodno‑kanalizacyjna znacząco ograniczają potencjalne źródła zakażenia.
Warto chronić się przed cholerą
Chociaż cholera manifestuje się przede wszystkim ostrą biegunką i ostrymi zaburzeniami żołądkowo‑jelitowymi, jej powikłania mogą być ciężkie i długotrwałe. Niezbędna jest szybka interwencja medyczna, aby uniknąć poważnych konsekwencji.
W przypadku szybkiej i skutecznej terapii (płynów dożylnych, elektrolitów i, gdy wskazane – antybiotyków), rokowanie u większości pacjentów jest dobre. Śmiertelność zbliża się do 1 %, jeśli dostęp do leczenia jest szybki i adekwatny.
Ze względu na potencjalnie groźne powikłania i różny ciężar przebiegu, profilaktyka pozostaje najlepszym sposobem ochrony. Odpowiednie warunki sanitarno‑higieniczne, szczepienia i dostęp do leczenia są kluczowe, by minimalizować ryzyko długoterminowych uszczerbków na zdrowiu.
Dbajmy o siebie!
Cezary Majewski