W naszym kraju nie ma zbyt wielu tego typu budowli, dodatkowo ta jest prawdopodobnie najstarsza. Mauzoleum w kształcie piramidy, zwane Wieżą Ariańską, powstało w XVII wieku w Krynicy na Lubelszczyźnie. Jak dowiedli naukowcy, piramidę wybudowano w naprawdę ważnym i historycznym miejscu!
Podkomorzy Chełmski Paweł Orzechowski zmarł w Roku Pańskim 1612. Jako że był arianinem, nie mógł liczyć na pochówek na katolickim cmentarzu. Prawdopodobnie z tego to powodu zarządził przed śmiercią budowę nietypowego grobowca – zwieńczonego około 15-metrową piramidą.
Grobowiec powstał na wzgórzu niedaleko Krynicy, które w tamtym czasie nazywano „Horodysko” – a więc miejsce po dawnym grodzie. Na podstawie danych z Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii powstała mapa wzgórza – wykonała ją Anna Kubicka z Politechniki Wrocławskiej, przeanalizował zaś archeolog z Muzeum Regionalnego w Krasnymstawie i doktorant Instytutu Historii UMCS w Lublinie, Konrad Grochecki.
Ze skanowania laserowego wynika, że nazwa wzgórza nie była przypadkowa i najprawdopodobniej znajdowało się na nim wczesnośredniowieczne grodzisko! Było ono na tyle słabo zachowane, że nie miał o nim pojęcia nawet lokalny konserwator zabytków, ani entuzjaści historii. Jednak superczuła aparatura laserowa wychwyciła nierówności terenu, których kształt i układ wskazują na to, że są to pozostałości obronnego założenia, być może z czasów plemiennych.
Potwierdzenie tej hipotezy znajduje się też w dokumentach z epoki, gdy powstawało mauzoleum. Orzechowski w swej intercyzie zapisał, że chce zostać pochowany „wśród swoich przodków”. Może to wskazywać, że 400 lat temu okoliczni mieszkańcy lepiej orientowali się w historii tych ziem.
Druga opcja to taka, że w miejscu tym istniał cmentarz dla innowierców, otoczony murem lub wałem. Dokładną odpowiedź na ten temat dadzą nadchodzące wykopaliska archeologiczne. Co ważne, znalazły się tez fundusze na zabezpieczenie tego niecodziennego mauzoleum, które obecnie nie jest w najlepszym stanie. W przyszłym roku ruszą prace konserwatorskie. Miejmy nadzieję, że przy tej okazji poznamy też historię tajemniczego wzgórza i piramidy.
wprost.pl/foto: wikipedia